Aramco: thị trường hydrogen là cơ hội, Big Oil đối mặt với áp lực chưa từng có trong lịch sử

Xe chạy bằng hydrogen được trưng bày tại Trung tâm Công nghệ mới tại Dhahran, Ả-rập Xê-út ngày 27/6/2021. Ảnh: Maya Siddiqui/Bloomberg/Getty Images.

CNBC ngày 28/6/2021 đưa tin, Công ty dầu khí quốc gia Ả-rập Xê-út Aramco cho biết đã nhìn thấy cơ hội trong thị trường hydrogen và dự kiến xuất khẩu sẽ tăng nhanh vào năm 2030. Hiện nay Aramco đang đối mặt với áp lực giải quyết thách thức biến đổi khí hậu trong khi vẫn phải cung cấp một phần to lớn nhu cầu năng lượng ngày càng tăng cao trên thế giới và thúc đẩy kế hoạch chuyển đổi kinh tế của Ả-rập Xê-út.

Sau khi chứng kiến “đòn đánh lén đau lòng” của nhà đầu tư đối với các đại gia dầu khí, Aramco đang đẩy mạnh các nỗ lực thúc đẩy các sáng kiến công nghệ hydrogen và đầu tư để giảm khí thải. Giám đốc Công nghệ của Aramco Ahmad Al Khowaiter đã trả lời phỏng vấn CNBC hôm Chủ nhật, sau một ngày thuyết trình từ các giám đốc điều hành Aramco và các đối tác trong ngành dầu khí để nêu bật các sáng kiến hydro của tập đoàn dầu mỏ khổng lồ. Ahmad Al Khowaiter cho biết: “Hôm nay chúng tôi đang chứng minh rằng các công nghệ sử dụng hydro đã hoàn thiện và có sẵn trên thị trường… và chúng tôi coi loại hình này như một điểm nhấn trong thị trường hydro”.

Aramco, công ty dầu mỏ lớn nhất thế giới, không nêu chi tiết bất kỳ kế hoạch đầu tư hydrogen mới nào tại sự kiện này. Thay vào đó, các giám đốc điều hành đưa ra tầm nhìn của họ về một tương lai carbon thấp, khi mà hydrogen có thể được triển khai trên quy mô lớn trước cuối thập kỷ này. “Chúng tôi thấy một thị trường thực sự đang hình thành”, Al Khowaiter nói. “Đây là cơ hội cho chúng tôi để cung cấp cho một thị trường mới, một thị trường đang tăng trưởng, một thị trường bền vững, bởi vì đó là một sản phẩm năng lượng đã khử carbon”.

Các chuyên gia trong lĩnh vực năng lượng cho rằng hydrogen sẽ là một nhân tố quan trọng tiềm tàng làm thay đổi cuộc chơi. Bộ Năng lượng Hoa Kỳ cho biết hydrogen “có thể cung cấp hoặc lưu trữ một lượng năng lượng khổng lồ” và “có thể được sử dụng trong pin nhiên liệu để tạo ra điện, nhiệt hoặc năng lượng khác”. Được Cơ quan Năng lượng quốc tế (IEA) mô tả là “chất mang năng lượng đa năng”, hydrogen được triển khai cho nhiều mục đích sử dụng và trong các lĩnh vực như công nghiệp và vận tải. Tuy nhiên, hiện tại, phần lớn việc tạo ra hydrogen dựa trên nhiên liệu hóa thạch, và hydrogen sạch hơn được sản xuất từ năng lượng tái tạo nên giá thành sản xuất đắt hơn.

Aramco nhìn thấy sự thay đổi diễn ra trong những năm tới

Ahmad Al Khowaiter nhấn mạnh “Chúng tôi muốn các nhà hoạch định chính sách thực sự nhận ra rằng đây là một giải pháp cần sự liên kết và cần được thúc đẩy trong tương lai”.

Sự thúc đẩy đối với hydrogen diễn ra sau khi Big Oil bị ảnh hưởng bởi ba cú đấm khí hậu trong tháng Năm. Các nhà hoạt động khí hậu đã vận động thành công để tham gia Hội đồng quản trị của Exxon, các cổ đông nổi loạn tại Chevron đã thúc đẩy kế hoạch cắt giảm khí thải và Tòa án ở Hà Lan đã yêu cầu Royal Dutch Shell cắt giảm gần một nửa mức khí thải vào cuối năm 2030.

Sự xáo trộn tại 3 trong số các công ty năng lượng niêm yết lớn nhất thế giới đã thách thức Aramco. Al Khowaiter cho biết: “Chúng tôi có hydrocarbon phát thải thấp nhất,” “Chúng tôi có khả năng thu giữ CO2, do đó có thể cung cấp hydrogen một cách đáng tin cậy với chi phí hợp lý, không có CO2”, các khoản đầu tư vào hydrogen sẽ được công bố khi Aramco có thể thực hiện giao dịch với người mua tiềm năng.

Theo tổ chức S&P Global Platts, dầu do Aramco sản xuất ở Ả-rập Xê-út có một trong những xếp hạng cường độ carbon thấp nhất trong số các nhà sản xuất quốc tế lớn, phần lớn nhờ vào việc dễ dàng tiếp cận nguồn dự trữ và lượng khí đốt thấp trong quá trình sản xuất. Al Khowaiter cho biết, “chúng ta đang thảo luận về khung thời gian từ 5 đến 7 năm trước khi một dự án lớn trên toàn cầu có thể đi vào hoạt động”.

Cầu vồng hydrogen

Hydrogen được coi là nguồn nhiên liệu quan trọng cho tương lai năng lượng bền vững. Tuy nhiên, không phải tất cả hydro đều được tạo ra như nhau và việc sử dụng hydrogen đối mặt với nhiều thách thức khác nhau, trong đó có hậu cần vận chuyển, chi phí sản xuất và các rào cản quy định khác nhau. Theo IEA, hầu hết hydrogen được sản xuất công nghiệp từ khí tự nhiên, vẫn tạo ra lượng khí thải carbon đáng kể. Đây được gọi là hydro “xám”. Hydrogen sạch nhất và đắt tiền nhất là hydrogen “xanh lá cây”, được tạo ra từ các nguồn năng lượng tái tạo hoàn toàn không tạo ra khí thải carbon.

Aramco đang tập trung vào hydro “xanh da trời”, một phương thức sản xuất sử dụng khí tự nhiên, nhưng khí thải được thu giữ và lưu trữ, hoặc tái sử dụng. Aramco tin rằng nhu cầu về hydro “xanh da trời” sẽ tăng đáng kể trong những thập kỷ tới, do chi phí sản xuất thấp hơn. IEA ước tính nhu cầu hydrogen toàn cầu sẽ đạt tương đương 18 triệu thùng dầu vào năm 2050. “Chúng tôi muốn các nhà hoạch định chính sách thực sự nhận ra rằng đây là một giải pháp cần sự liên kết và thúc đẩy trong tương lai”, Al Khowaiter nói.

Tuy nhiên, ngôn ngữ của các quan chức năng lượng hàng đầu của Ả-rập Xê-út cho thấy nhiên liệu hóa thạch sẽ vẫn tiếp tục thống trị danh mục đầu tư của Aramco. Các Bộ trưởng Năng lượng của Nga và Ả-rập Xê-út đầu tháng 6 đã bác bỏ lời kêu gọi của IEA về việc chấm dứt đầu tư cho phát triển dầu khí, coi kế hoạch không phát thải ròng vào năm 2050 là “không thực tế”.

Những player lớn trên thị trường đang kêu gọi các cơ hội đầu tư đáng kể vào lĩnh vực hydrogen. Ngân hàng Mỹ dự đoán rằng hydrogen sẽ chiếm 25% tổng nhu cầu dầu vào năm 2050. Ngân hàng đầu tư Berenberg thấy 6 cổ phiếu quan trọng trong không gian hydro xanh có thể mua để kiếm tiền trong lĩnh vực đang phát triển, đặc biệt là sau khi chính quyền Biden tuyên bố về kế hoạch cắt giảm đi 80% chi phí sản xuất hydrogen xanh lá cây.

Tập trung cho vận tải

Đại diện của các nhà sản xuất ô tô Hyundai và Toyota cũng tham gia sự kiện của Aramco, vạch ra vai trò của hydrogen trong tương lai của ngành vận tải, vốn gắn liền trực tiếp với hoạt động kinh doanh dầu của Aramco. Hơn 50% lượng dầu được sản xuất trên toàn cầu chỉ dành cho lĩnh vực giao thông vận tải. Một số nước đã đưa ra các kế hoạch phi carbon vận tải trên đường, trong đó Mỹ có mục tiêu 15% xe trung hòa carbon vào năm 2025. Trung Quốc đề ra mục tiêu 20% xe chạy năng lượng mới vào năm 2025, trong khi Pháp và Anh dự kiến sẽ không có xe động cơ đốt trong mới vào năm 2040 và 2050 tương ứng.